حجت‌الاسلام احمد حسین‌فلاحی*: اراجیف‌گویی‌ سران صهیونیست بیشتر به بلوف شبیه است، چرا که صهیونیست‌ها سگ هار غربی‌ها و آمریکایی‌ها محسوب می‌شوند. پس از تهدیدات وزیر جنگ اشغالگران صهیونیست، کارشناسان نظامی صهیونیست اذعان کردند نمی‌توانند علیه جمهوری اسلامی ایران حمله نظامی کنند؛ رژیم اشغالگر قدس بسیار آسیب‌پذیر است و عناصر این رژیم و نظامیان آنها بشدت از مرگ در هراس هستند. جنگ نظامی صهیونیست‌ها نابودی آنها را نزدیک‌تر می‌کند. شرایط به صورتی است که قطعا در چند سال آینده چیزی به نام صهیونیسم در عالم باقی نخواهد ماند. 25 سال که مقام معظم رهبری درباره نابودی صهیونیست‌ها اعلام کرده‌اند، در پاسخ به اظهارات آنها بوده است و در شرایط فعلی ممکن است این زمان به 10 سال آینده هم برسد. اگر خطایی از سوی صهیونیست‌ها در حمله به ایران سر بزند، زمان زیادی طول نخواهد کشید که آنها از منطقه محو خواهند شد و قطعا این توانمندی و امکان و قدرت را داریم که جمهوری اسلامی آنها را با خاک یکسان کرده و زمین‌های‌شان را شخم بزند. 

 150 پایگاه از 700 پایگاه آمریکایی‌ها در منطقه در تیررس جمهوری اسلامی ایران است و قطعا موشک‌های ایران آنها را نابود خواهد کرد. 

تهدیدات صهیونیست‌ها علیه نظام جمهوری اسلامی اصلا معنایی ندارد و ما اهمیتی به این موضوعات نمی‌دهیم این در حالی است که قطعا قبل از ورود نیروهای مسلح کشور ما به این جنگ، نیروهای مقاومت آنها را نابود خواهند کرد و صهیونیست‌ها به همین دلیل سراغ انصارالله یمن رفتند، چرا که می‌دانستند در صورت وقوع هر گونه جنگی با جمهوری اسلامی، یمنی‌ها هم با آنها درگیر خواهند شد؛ نیروهای یمنی اعلام آمادگی کردند در صورت وقوع هر گونه جنگ موشک‌های خود را به سمت صهیونیست‌ها نشانه بروند و فقط منتظر دستور هستند. 

در صورت وقوع هر گونه جنگی، قطعا پایان صهیونیست‌ها نتیجه آن خواهد بود. 

* نماینده همدان در مجلس شورای اسلامی

علی سلیمانی، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون بعد از یک دوره بستری در بیمارستان بر اثر کرونا درگذشت. علی سلیمانی بازیگر سینما و تلویزیون که مدتی بود به دلیل کرونا در بیمارستان بستری بود، پنجشنبه ‌۲۱ مرداد حدود ۵ صبح دار فانی را وداع گفت. علی سلیمانی در فیلم‌ها و سریال‌های مختلفی به ایفای نقش پرداخته بود که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به سینمایی‌های «بی پولی»، «تنگه ابوقریب» و «سفر به چزابه» اشاره کرد. همچنین او در سریال‌های «وضعیت زرد» که بتازگی روی آنتن رفت، «دادستان» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی و «وضعیت سفید» به کارگردانی حمید نعمت‌الله به ایفای نقش پرداخته بود. سریال «کتونی زرنگی» وی هنوز به پخش از تلویزیون نرسیده است. او همچنین در نمایش‌های مختلفی روی صحنه حضور داشت که «خنکای ختم خاطره» به کارگردانی حمیدرضا آذرنگ از جمله آنهاست. 

مراسم تشییع پیکر زنده‌یاد علی سلیمانی در قطعه هنرمندان بهشت‌زهرا(س) جمعه ۲۲ مرداد برگزار و این هنرمند در قطعه هنرمندان به خاک سپرده شد. این مراسم از صفحه مجازی این هنرمند به صورت زنده پوشش داده شد. در ابتدای این مراسم سیدجواد هاشمی،‌ دوست و همکار علی سلیمانی با چشمانی اشکبار گفت: قرارمان این بود جلوی دختر علی گریه نکنم و مقاوم باشم پس بگذارید تا سبا نیامده گریه‌هایم را بکنم. من به چشم خودم دیدم که علی ۲۵ سال عشق به حضرت علی‌(ع) را در نمایش «توبه نمی‌کنم» به تصویر می‌کشید و ۲۵ سال برای ایشان نمایش نذری اجرا کرد و ۲۵ سال 40 روز قبل از آغاز اجرای نمایش هر شب برای حضرت علی گریه کرد. مگر می‌شود علی(ع) دستش را نگیرد؟ من ۲۵ سال دیدم به حضرت می‌گفت علی‌جان می‌خواهم جواب سلام تو را با قلبم بدهم و من دیدم که این ضربان قلب مدام داشت کندتر می‌شد. 

وی ادامه داد: شب جمعه خواب دیدم حضرت علی(ع) آمده و قرآن داده به دست علی و او قرآن به سر گرفته است پس ایمان دارم علی سلیمانی میهمان ویژه حضرت علی(ع) است. مگر امکان دارد حضرت علی(ع) دست او را نگیرد. اسم پدر علی، عشقعلی است پس عشق به حضرت علی(ع) در خانواده آنها موج می‌زند. علی عاشق روضه آذری برای حضرت عباس(ع) بود پس خواهش می‌کنم چند دقیقه‌ای شنونده این روضه باشید. 

در بخش بعدی شعری که علی سلیمانی در فیلم سینمایی «تنگه ابوقریب» در وصف حضرت ابوالفضل(ع) می‌خواند به زبان آذری خوانده شد. 

در ادامه این مراسم سبا دختر زنده‌یاد سلیمانی در سخنانی بیان کرد: من از تو آموختم که بخندم؛ که امیدوار و صبور باشم. شاد باشم و شادی را نشر دهم. آموختم که زندگی ادامه دارد. کرونا چه واژه منحوسی است اما کرونا پیله بود و دور تو تنیده شد و تو پروانه شدی. من پرواز تو را با چشم جان دیدم. عشق واژه حقیری است برای احساسی که بین ما ۳ نفر جریان دارد. ما خانواده ۳ نفره ۳ ضلع مثلث هستیم و هیچ چیز آنقدر قوی نیست که بتواند اضلاع این مثلث را متزلزل کند. به قول خودت «هرکس آمده تا سهمش را بدهد تا برود. فراموش نکن که سهمی‌ داری و به امید رفتنی». پدرم با اسم علی به دنیا آمد و با عشق علی زیست و با علی همقدم شد. من صدای سلامی را که با قلبت به علی دادی شنیدم. من شنیدم وقتی گفتی به خدای کعبه رستگار شدم. بابا! علی ‌بابا! امروز تن تو بذر است، ما در زمین می‌کاریم تا سبز شوی و سبز بمانی. 

***

کورش زارعی، مدیر مرکز هنرهای نمایشی درباره درگذشت زنده‌یاد علی سلیمانی، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون به «وطن‌امروز»گفت: علی سلیمانی در میان اهالی تئاتر و سینما به عنوان هنرمندی اخلاق‌مدار، مخلص و متعهد شناخته شده است. از مهم‌ترین نکات مربوط به تعهد مرحوم سلیمانی باید به این مساله اشاره کرد که علی در دوران کرونا و در سخت‌ترین شرایط کاری از همکاری با پروژه‌های فرهنگی ارزشمند دست برنداشت و در حین انجام وظیفه‌اش به کرونا مبتلا شد و سپس تسلیم این بیماری شد؛ در واقع باید گفت علی سلیمانی عزیز که سراسر وجودش لبریز از محبت اهل‌بیت علیهم‌السلام بود، همانند مجاهدی در راه خداوند متعال دعوت حق را لبیک گفت و به محبوب خود پیوست و همان‌طور که پیامبر خدا صلی‌الله علیه و آله فرموده‌اند: «کسی که برای [کسب روزی] خانواده‌اش زحمت بکشد و در آن راه به سوی خدا پرواز کند مانند مجاهد در راه خداست». وی در ادامه به ویژگی‌های شخصیتی و هنری علی سلیمانی اشاره کرد و گفت: مرحوم سلیمانی هم در حوزه هنری‌اش و هم در وجه شخصیتی‌اش از جایگاه بالایی برخوردار بود و هیچ کدام از اهالی هنر را نمی‌توانید پیدا می‌کند که یک نکته منفی درباره مرحوم سلیمانی به یاد داشته باشد. این هنرمند فقید، یک نویسنده و کارگردانی توانمند، متعهد، خوش‌ذوق و انقلابی بود که طی سالیان اخیر همکاری سازنده و مستمری با حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی داشته است. از ویژگی‌های ممتاز مرحوم سلیمانی تدین و تعهد بالایش به آرمان‌های انقلاب اسلامی بود که تا آخرین لحظه از آرمان خود دست برنداشت. 

بازیگر تئاتر و سینما ادامه داد: بدون‌شک اگر مرحوم سلیمانی الان در قید حیات بود به هیچ وجه راضی نبود که من این نکته را بگویم، مرحوم سلیمانی عزیز عرق خاصی به اعتقاداتش داشت و در این راستا با هیچ احدالناسی تعارف نداشت. به عنوان مثال در اوج فتنه‌های مختلف هیچ‌گاه از آرمان‌های انقلاب اسلامی که بخش جدایی‌‌ناپذیر اعتقاداتش بود دست نکشید و با شجاعت مثال‌زدنی خود پای آرمان‌های انقلاب اسلامی ایستاد. از سوی دیگر باورهای مذهبی از خطوط قرمز زندگی مرحوم علی سلیمانی بود به طوری که وی در تمام فعالیت‌های هنری‌اش هنگامی که صدای اذان را می‌شنید کار را رها کرده و به نماز می‌ایستاد. زارعی در پایان به ذکر خاطره‌ای از آخرین همکاری با مرحوم سلیمانی پرداخت و تصریح کرد: مرحوم سلیمانی چندین بار از بنده خواست در سفرهای سوریه و اجرای نمایش مذهبی «خورشید از حلب طلوع می‌کند» با گروه همراه شود. وقتی از علی می‌پرسیدم در چه قسمتی می‌توانی به ما کمک کنی، تو که به زبان عربی مسلط نیستی که بخواهی ایفای نقش کنی، اینگونه پاسخ ‌داد: من حاضرم جاروکش خدمتگزاران حضرت زینب سلام‌الله علیها باشم و صحنه تئاتر را برای شما جارو کنم و بقیه‌اش دیگر مهم نیست. حتی قرار بود در سفر امسال شرایط حضور ایشان را فراهم کنیم و همسفر ما باشند که متاسفانه قسمت و تقدیر، اتفاق دیگری را برای سلیمانی رقم زد.

 جناب پرهیزکار! یکی از نکات مغفول یا کمتر پرداخته شده واقعه عاشورا، مساله محوریت قرآن در سیره و سنت امام حسین(ع) است؛ تا جایی که بنا بر نقل‌های تاریخی یکی از اصلی‌ترین علت‌های فرصت گرفتن امام حسین(ع) از دشمن که جنگ یک روز دیرتر آغاز شود، علاقه و محبت شدید ایشان نسبت به قرائت قرآن بوده است. با این نگاه قصد داریم مروری کنیم به نسبت اهل‌بیت و قرآن کریم. 

بله! امام خمینی(ره) در ابتدای وصیتنامه سیاسی - الهی‌شان به وابستگی ثقل اکبر که قرآن است، با ثقل کبیر که اهل‌بیت(ع) است، اشاره دارند و تعبیر جالبی نیز در این زمینه ارائه داده‌اند که کمتر به آن پرداخته شده است. بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران فرموده‌اند این دو یعنی قرآن و عترت یک مجموعه هستند؛ در طول تاریخ هیچ ظلمی به قرآن نشده، الا اینکه به همان اندازه به عترت پیامبر اعظم(ص) ظلم شده است، و برعکس، هیچ ظلمی به عترت پیامبر(ص) نشده، جز اینکه به همان اندازه به قرآن هم ظلم شده است. بنابراین وقتی می‌خواهیم به بررسی واقعه عاشورا که یک ظلم بی‌سابقه در تاریخ است و در سال 61 هجری در عاشورا اتفاق افتاد بپردازیم، متوجه می‌شویم همه این ظلم و ستم‌ها و حتی تجاوز به حریم و حرم پیامبر و اهل‌بیت(ع) که انجام شد، در اصل در حق قرآن بوده است. علاوه بر این، در زیارت عاشورا هم می‌خوانیم «مُصِیبَهً مَا أَعْظَمَهَا وَ أَعْظَمَ رَزِیَّتَهَا فِی الْإِسْلاَمِ وَ فِی جَمِیعِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ؛ چه مصیبت بزرگی است آن مصیبت و چه دشوار و طاقت‌فرساست آن عزا در اسلام و در همه آسمان‌ها و زمین». واقعه عاشورا ظلم به شخص نبوده، بلکه ظلم به قرآن، عترت و ثقلین بوده که اساسا دنیا برای وجود آنها بنا شده است. به همین دلیل مصیبت منحصر به فردی است. 

می‌توان واقعه عاشورا را از منظر دیگری هم بررسی کرد. وقتی چنین اتفاقی یعنی ظلم به سیدالشهدا(ع) در عاشورا رخ می‌دهد و مقدمات آن را درباره اینکه چه شد عاشورای سال 61 اتفاق افتاد را می‌خوانیم، مشاهده خواهیم کرد این امر نتیجه بی‌توجهی به قرآن بوده است. اگر قرآن به تمام معنا جریان داشت و در زندگی مردم جاری بود، نه اینکه فقط بر زبان بود، این اتفاقات هم نمی‌افتاد. قرآن در آیات مختلف چندین بار به مردم به صورت مستقیم و غیرمستقیم امر می‌کند از عبودیت و حکمرانی طاغوت اجتناب کرده و به عبودیت‌ الله تن دهند. خداوند در سوره مبارکه نحل می‌فرمایند: «وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّهٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا‌ الله وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ» یعنی ما در هر امتی پیامبری برای شما فرستادیم که از طاغوت دوری کنید و خداوند را بپرستید. یا اینکه در سوره زمر داریم: «وَالَّذِینَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ یَعْبُدُوهَا وَأَنَابُوا إِلَى‌الله لَهُمُ الْبُشْرَى فَبَشِّرْ عِبَادِ» که در این آیه خداوند به آنهایی که به حکومت طاغوت پشت می‌کنند و به خداوند رو می‌آوردند، بشارت رحمت الهی می‌دهد. در سوره نسا نیز می‌خوانیم: «أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ یَزْعُمُونَ انهم آمَنُوا بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ یُرِیدُونَ أَنْ یَتَحَاکَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُوا أَنْ یَکْفُرُوا بِهِ وَیُرِیدُ الشَّیْطَانُ أَنْ یُضِلَّهُمْ ضَلَالًا بَعِیدًا؛ آیا ننگریستی به حال آنان که به گمان (و دعوی) خود ایمان به قرآن تو و کتبی که پیش از تو فرستاده شده آورده‌اند، چگونه باز می‌خواهند داوری به طاغوت برند در صورتی که مأمورند که به طاغوت کافر شوند و شیطان خواهد که آنان را گمراه کند گمراهی دور (از هر سعادت)». بر اساس این آیات الهی نباید کسی که ادعای ایمان به خداوند و پیامبر اعظم(ص) دارد، حتی برای گرفتن حق خود به حاکمان طاغوت مراجعه کند. همچنین پرستش طاغوت منع شده و آنهایی که برای گرفتن حق خودشان هم به سوی طاغوت می‌روند، مورد سرزنش قرار می‌گیرند. باید توجه داشت اگر طاغوت به نفع آنها حکم هم دهد، این حکم پذیرفتنی نیست، چرا که مسلمانان نباید حکم طاغوت را بپذیرند و خدا به آنها اجازه نمی‌دهد آن چیزی را که به نفعش حکم شده نیز تصرف کنند. این آیات لزوم حاکمیت الهی و ولی فقیه را روشن می‌کند و مبانی حکومت ولایت فقیه از منظر امام خمینی(ره) را شکل می‌دهد. 

مسلمان واقعی معتقد است نباید زیر نظر حکومت طاغوت زندگی کند. بنابراین نمی‌تواند در حکومتی که طاغوت اداره می‌کند، به حیات خود ادامه دهد. بر همین اساس، باید کسی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم ولایت الهی دارد، بر مردم و جامعه حکومت کند. در همین رابطه هم خداوند در سوره نساء فرمودند: «أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیبًا مِنَ الْکِتَابِ یُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَیَقُولُونَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا هوُلَاءِ أَهْدَى مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا سَبِیلًا؛ ندیدی آنان که بهره‌ای از کتاب آسمانی داشتند (یعنی جهودان) چگونه به (بتان) جِبت و طاغوت می‌گروند و درباره کافران مشرک می‌گویند که راه آنان به صواب نزدیک‌تر از طریق اهل ایمان است». یا اینکه در سوره مائده داریم: «قُلْ هَلْ أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَلِکَ مَثُوبَهً عِنْدَ‌الله مَنْ لَعَنَهُ‌الله وَغَضِبَ عَلَیْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَهَ وَالْخَنَازِیرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولَئِکَ شَرٌّ مَکَانًا وَأَضَلُّ عَنْ سَوَاءِ السَّبِیلِ؛ بگو (ای پیغمبر): آیا شما را آگاه سازم که کدام قوم را نزد خدا بدترین پاداش است؟ کسانی که خدا بر آنها لعن و غضب کرده و برخی از آنان را به بوزینه و خوک مسخ نموده و آن کس که بندگی طاغوت (شیطان) کرده. این گروه را (نزد خدا) بدترین منزلت است و آنها گمراه‌ترین مردم از راه راست هستند». 

 

حماسه عاشورا ظهور همان حقایق قرآنی است

کاری هم که امام حسین(ع) انجام دادند و در همان راه ایشان و یاران‌شان به درجه رفیع شهادت رسیدند و خانواده‌شان به اسارت رفتند، در جریان همین آیات قرآنی بود. یعنی وقتی به ایشان پیشنهاد دادند و گفتند باید به طاغوت یعنی یزید بیعت کنید، سیدالشهدا(ع) قبول نکردند. از همین جا یعنی نپذیرفتن بیعت با حکومت طاغوت بود که وارد فاز مبارزاتی شدند و از مدینه به مکه و بعد کوفه و کربلا حرکت کردند و واقعه عاشورا در کربلا شکل گرفت. بنابراین همه مفاهیم در زندگی امام حسین(ع) از هجرت، اسارت و اینگونه شهادت در این مطلب جمع شد که امام حسین(ع) می‌خواستند به چنین آیات الهی جامه عمل بپوشانند و به نوعی از عبادت و پذیرش حکومت طاغوت به صورت مستقیم و غیرمستقیم دوری کنند. بر همین اساس، هر چه شعائر امام حسین(ع) را در محرم بویژه تاسوعا و عاشورا و بعدش ماه صفر و اربعین تعظیم کرده و بزرگ بشماریم، از جهت عظمتی که امام حسین(ع) و یاران‌شان این روزها را آفریدند، به همان میزان قرآن را تعظیم و به آیات الهی عمل کرده‌ایم، چرا که قرآن و عترت از هم جدایی‌ناپذیرند. از همین جنبه وابستگی و یکی بودن قرآن و عترت، می‌توان دریافت امام حسین(ع) تجلی آیات قرآن کریم بودند و تا آخر عمر در مقابل طاغوت ایستادگی کردند و همین امر نشانگر یکی بودن حماسه عاشورا با حقایق قرآنی است. 

 

 شما از منظر انسانی که بخش مهمی از زندگی خود را وقف قرآن کرده‌اید، مهم‌ترین درس قیام عاشورا و نهضت حسینی را برای ما چه می‌دانید و چگونه باید آن را در زندگی خود عملیاتی کنیم؟

مهم‌ترین درس زندگی و سیره نهضت حسینی، اجتناب از طاغوت است و اینکه ما نپذیریم در حکومتی زندگی کنیم که توسط طاغوت اداره می‌شود. البته نه تنها ما، بلکه امت اسلامی باید به این امر توجه کند، چرا که این دستورات قرآن است. در حکومت طاغوت، شما حق ندارید به محاکمی که طاغوت تعیین کرده است، بروید و حق خود را بخواهید. همان‌طور که پیش از این گفتم، مبنای ولایت فقیه نیز همین است. اینجا سوال پیش می‌آید که اگر ما از سوی خداوند متعال مجاز نیستیم که حق خود را از راه طاغوت بگیریم، پس راه دیگر زندگی چیست؟ مسیر دیگر این است که از طریق ولایت الهی و اولیای الهی که خداوند فرمودند «ولایت اینها ولایت من است» زندگی کرده و با هم مراودات داشته باشیم یا اموال خود را به تصرف درآوریم. 

جامعه اسلام نباید اجازه دهد طاغوت بر آن حاکم شود. اگر مبانی الهی و قرآنی درست پیاده شود، همین زندگی می‌تواند نمونه‌ای از زندگی بهشتی در این دنیا باشد. همان‌طور که خداوند در سوره نحل نیز وعده داده و فرمود: «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاهً طَیِّبَهً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ؛ هر کس از مرد و زن کار نیکی به شرط ایمان به خدا به جا آرد، ما او را به زندگانی خوش و با سعادت زنده ابد می‌گردانیم و اجری بسیار بهتر از عمل نیکی که می‌کردند به آنان عطا می‌کنیم». بنابراین افرادی که درست و بر مبنای الهی زندگی کنند، حیات طیبه به عنوان نمونه بهشتی دنیوی نصیب‌شان می‌شود و خداوند وعده بهشت را در همین دنیا به آنها داده است.

حیات طیبه دنیوی با عمل به دستورات ولی فقیه

 ما زندگی بهشتی در دنیا هم داریم که برای افرادی است که تحت ولایت‌الله باشند. البته نه در کلام، بلکه از هر منظری بویژه در عمل؛ نه اینکه ولی امر را تجلیل و تکریم کنند اما به اوامرش توجه و عمل نکنند یا اینکه در جمع او را محترم بشمارند ولی رهنمود‌هایش اجرایی نشود. زمانی ولایت الله زندگی انسان را بهشتی می‌کند که ولی خدا چه رسول‌الله‌(ص) و ائمه اطهار(ع) یا حتی آنهایی که بر اساس دستورات دین و روایات بر امت اسلام ولایت دارند، به عنوان حاکم بر جامعه بوده و دستورات‌شان عملیاتی شود، در این صورت ما می‌توانیم بهشت موعود یا حیات طیبه دنیوی را تجربه کنیم. بنابراین باید اوامر ولی فقیه اجرا شود، نه اینکه صرفا بگوییم «همین‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند» یا اینکه «با توجه به فرموده ولایت فقیه» فقط در لفظ و زبان آن را تکرار کنیم و در آخر رهنمودها و هشدارهای ولی فقیه عملیاتی نشود. طبیعتا این زندگی حیات طیبه نخواهد بود.

ممکن است برخی افراد از این حرف‌های من خوش‌شان نیاید اما این مطالبی که می‌گویم بر اساس آیات الهی و روایات معتبر است. اگر واقعا کسی از این حرف‌ها خوشش نمی‌آید، یعنی از قرآن خوشش نمی‌آید، نه از حرف بنده به عنوان یک فرد. این سخنان قبل از اینکه سیاسی باشد، حرف قرآن و روایی است. منطق و پشتوانه اینها هم قرآن و روایات است.

 به نظر می‌رسد در ماه محرم آنطور که باید و شاید به قرآن توجه نمی‌شود، گویی محوریت قرآن مختص ماه رمضان است و این سیره در ماه محرم جایگاهی ندارد؛ نظر شما در این رابطه چیست؟

ما نه فقط ایام خاص یا در محرم و بحث عاشورا و قیام امام حسین(ع)، بلکه در همه امور و از همه نظر از قرآن دور افتاده‌ایم. هیچ‌گاه هم کسی از پشتوانه قرآنی و سابقه روایی تصمیم‌گیری‌ها اطلاع ندارد. وقتی موضوعی مطرح می‌شود، آیا مردم از سابقه قرآنی آن مطلب خبر دارند؟ هنوز نتوانستیم درباره مطلب سیاسی و اعتقادی یا هر مطلبی دلیل قرآنی آن را بیان کنیم. مثلا وقتی می‌گوییم نباید با آمریکا رابطه داشته باشیم، پشتوانه قرآنی آن چیست؟ چند نفر می‌توانند دلیل قرآنی و روایی بیاورند؟ چند نفر می‌دانند که خدا راه‌ها را به ما نشان داده است؟ خیلی از مردم از مردم ما دانش قرآنی ندارند تا بتوانند برای امور مختلف و تصمیم‌گیری‌ها ادله قرآنی بیاورند. آنقدر با قرآن و فرهنگ قرآنی انس و آشنایی ندارند که بخواهیم پشتوانه قرآنی هر کاری را می‌خواهیم انجام دهیم، از آنها بخواهیم.

رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند ما 10 میلیون حافظ قرآن می‌خواهیم اما هنوز برخی به ضرورت آن واقف نیستند. این مطالبه رهبر معظم انقلاب برای آن است که ما کسی می‌خواهیم که اگر فردا گفتیم این اقدام بر کدام استدلال قرآنی است، بتواند پاسخگو باشد و ادله بیاورد و بگوید آیا دشمنی و دوستی ما از روی هوای نفس است یا دلیل قرآنی دارد؟ این برائت یا ولایت، تولی یا تبری پشتوانه قرآنی دارد یا هوسی است. این مطالبه 10 میلیون حافظ قرآن از این باب است؛ نه اینکه بخواهیم آمار بدهیم که الحمدلله مثلا ما 10 میلیون حافظ قرآن داریم. 

 

بسیاری دلیل «نه» بزرگ امام حسین(ع) برای بیعت با طاغوت را نمی‌دانند

 اینکه مهجوریت قرآن را در عزاداری امام حسین(ع) می‌بینیم، دلیل همین بی‌توجهی به قرآن و فرامین رهبری است. اگر از همین عزاداران سیدالشهدا(ع) که با جان و دل برای امام حسین(ع) عزاداری می‌کنند و ما هم منکر اهمیت این عزاداری نیستیم، بپرسیم فلسفه قرآنی قیام عاشورا را در حد یک آیه توضیح دهند، درصد ناامیدکننده‌ای امکان پاسخگویی دارند و بسیاری نمی‌توانند پشتوانه قرآنی حرکت امام حسین(ع) را بیان کنند و بگویند دلیل «نه» بزرگ امام حسین(ع) به بیعت با طاغوت چه بود؟ 

 مشکلی که ما داریم این است که نمی‌توانیم از قرآن دلیلی بیاوریم تا افراد را از قرآن به سمت امام حسین(ع) هدایت کنیم. تفسیر قرآن با قرآن داریم که از قرآن به قرآن برسیم، اما آیا توانستیم از طریق قرآن افراد را حسینی کنیم؟ ما خیلی خیلی از قرآن دور افتاده‌ایم و کوتاهی کرده‌ایم، البته ما تقصیر کردیم؛ قصور برای کسی است که دستش نمی‌رسید اما ما می‌توانستیم، موقعیتش را داشتیم و چنین کاری نکردیم.

 

دوری از قرآن نتیجه نافرمانی از ولی‌فقیه است

مصیبت دوری از قرآن گریبانگیر همه دنیای اسلام است. در ایران لفظ قرآن مهجور است و در کشورهای دیگر مثل امارات و عربستان و... که حافظان بسیاری دارند و مسابقات حفظ قرآن شاخصی هم دارند، اصل قرآن غریب و مهجور است و با روح آیات الهی بیگانه هستند. البته در کشور ما هنوز روح قرآن کامل حکمفرما نیست، اگر بود اینقدر ناهنجاری داشتیم؟ همه اینها به این امر بازمی‌گردد که ما ولی‌فقیه را احترام می‌کنیم اما در عمل به رهنمودهای ایشان بی‌توجه هستیم. برخی هم که متأسفانه دم از اطاعت از ولی‌فقیه می‌زنند اما در عمل معلوم می‌شود که دروغ می‌گویند. علمای حوزه و اساتید دانشگاه و آموزش‌و‌پرورش باید بیایند مشکل را آسیب‌شناسی کنند. مشکل از همان دوران کودکی است. ما نمی‌توانیم از جوان 2۵-2۰ ساله بخواهیم چنین کند. بچه باید از کودکی با قرآن آشنا شود؛ نه از 20 سالگی، 40 سالگی و 70 سالگی یا سال‌های آخر عمر که تازه برخی یادشان می‌افتد خواندن سوره حمد را بیاموزند. آموزش موفق از مقطع قبل از دبستان با برنامه باید انجام شود. اگر بخواهیم دین‌شناسی به جامعه بیاموزیم، باید از کودکی تربیت دینی را آغاز کنیم.

 

 چه پیشنهادهایی برای هیئات مذهبی دارید که بتواند جایگاه قرآن را در هیأت خود پررنگ‌تر کنند؟

از هیأت‌ها و عزاداران امام حسین(ع) می‌خواهم حداقل امسال را بیشتر به قرآن اختصاص دهند. امسال عزاداری حسینی قرآنی داشته باشند و سهم قرآن را بیشتر کنند و به دنبال این بروند که فلسفه قیام عاشورا و حماسه حسینی را با استناد قرآن بیاموزند و مقداری هم برای قرآن گریه کنند. همان‌طور که امام خمینی(ره) فرمودند ظلمی در حق اهل‌‌بیت(ع) شده، مستقیما در حق قرآن شده است. بر خلاف نظر برخی کوته‌فکران و به اصطلاح روشنفکران که عزاداری برای اهل‌بیت‌(ع) را موجب افسردگی می‌دانند، گریه برای امام حسین‌‌(ع) از روی استیصال نیست، بلکه سازنده است و انسان را زنده می‌کند و چه بهتر عزاداری را با انس با قرآن بیامیزیم. امسال همه برای مهجوریت و مظلومیت قرآن هم گریه کنیم و به حال مصیبت خود که چرا از قرآن دوریم، اشک بریزیم.

رضا‌عدالتی‌پور: پیش‌بینی‌ناپذیر بودن تحولات افغانستان شاید حتمی‌ترین گزاره‌ای است که می‌توان درباره اتفاقات این کشور در چند هفته اخیر و روزهای آتی عنوان کرد. در حالی که ارگ‌نشینان کابل کمتر از یک ماه قبل عید قربان را در حیاط کاخ ریاست‌جمهوری جشن گرفتند، اکنون طالبان را در نزدیک‌ترین فاصله به خود می‌بینند. بنا به اطلاعاتی که اخیرا منتشر شده، برآوردهای قبلی درباره سرعت تصرف  کابل  توسط طالبان از 6 ماه به یک ماه تقلیل یافته است. در عین حال طالبان در دور جدید حملات خود تمرکز خود را بر سرکوب و کنترل مناطق شمالی بویژه ولایت بلخ گذاشته و به نظر می‌رسد در برآوردن این هدف مصمم است. در مقابل نیروهای دولتی و مقامات کابل واکنش چندانی به این تحولات ندارند و تنها در معدودی از ولایات شاهد مقابله نیروهای مردمی با طالبان هستیم. به نظر می‌رسد پس از سقوط هرات و اسارت اسماعیل‌خان، فرمانده هراتی‌ها به دست طالبان، دیگر ولایات نیز امید چندانی به مقاومت ندارند. به نظر می‌آید جنگاوران دهه‌های 70 و 80 افغانستان علیه شوروی که در دوره جدید افغانستان ردای وزارت و وکالت را برتن کردند، توانی برای دفاع از شهرشان نداشتند. در این بین ایالات متحده اعلام کرده با همراهی انگلیس 3600 نظامی را برای حفاظت از دیپلمات‌ها و سفارتخانه خود به افغانستان گسیل خواهد کرد اما دخالتی در جنگ طالبان با نیروهای مردمی و دولت نخواهد داشت؛ گو اینکه آنها هیچ نقشی در این وضعیت اسفبار نداشته‌اند. رئیس‌جمهور آمریکا اخیرا تأکید کرده است از تصمیم خود مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان پشیمان نیست و از افغان‌ها خواست خودشان با طالبان بجنگند.

 

* هرات سقوط کرد

به گزارش «وطن امروز»، در ادامه تشدید درگیری‌ها بین طالبان و نیروهای دولتی افغانستان، پنجشبه‌شب در نهایت شهر استراتژیک هرات، یازدهمین مرکز ولایت افغانستان، در پی حملات طالبان سقوط کرد. طالبان در بیانیه‌ای اعلام کرد ساختمان فرمانداری، فرماندهی پلیس و دیگر مراکز استراتژیک شهر هرات را به کنترل خود درآورده است و نیروهای امنیتی نیز سلاح خود را به زمین گذاشته و به این گروه تسلیم شده‌اند. طالبان پس از کنترل زندان مرکزی هرات نیز همه زندانیان را آزاد کرد. در همین حال تصاویری از حضور نیروهای طالبان در پایگاه هوایی استراتژیک «شیندند» در 120 کیلومتری جنوب شهر هرات که بعد از پایگاه هوایی «بگرام» مهم‌ترین پایگاه هوایی نظامی در افغانستان محسوب می‌شود، مخابره شده و حاکی از آن است که آنها این پایگاه را تحت کنترل دارند. گفتنی است کاروان نیروهای پایگاه هوایی شیندند در مسیر برگشت به هرات در شهرستان ادرسکن با کمین طالبان روبه‌رو شدند که منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از نیروهای ۲ طرف شد. 

 

* طالبان: ولایت‌های مهم افغانستان را به طور کامل در کنترل داریم

سخنگوی طالبان اعلام کرد ولایت‌های «قندهار»، «هرات» و «بادغیس» به طور کامل در کنترل این گروه قرار دارد. «قاری یوسف احمدی» سخنگوی طالبان در بیانیه‌ای اظهار کرد: طی عملیات گسترده و همکاری مردم در سراسر افغانستان ولایت‌های مهم توسط این گروه تصرف شده است. بر اساس این بیانیه، ولایت‌های قندهار، هلمند، هرات و بادغیس و 10 ولایت دیگر، 15 تا 22 مردادماه به تصرف طالبان درآمده است. سخنگوی طالبان گفت: «امارت اسلامی (عنوان دولت افغانستان از نظر طالبان) به نیروهای دشمن اعلام می‌کند از مقاومت بی‌حاصل دست بردارند. آغوش امارت اسلامی برای آنها باز است». یوسف احمدی ادامه داد: «نیروهای دولتی جان خود را به خطر نیندازند و زمینه را برای ایجاد یک نظام خالص اسلامی، مستحکم و افغان‌شمول فراهم کنند».

 

* اسارت فرمانده نیروهای مردمی افغانستان در هرات

گروه طالبان تصویر و ویدئوی محمد اسماعیل‌خان را منتشر کرده است که نشان می‌دهد وی در اسارت این گروه قرار دارد. همچنین در ویدئویی که این گروه از وی منتشر کرده‌، اسماعیل‌خان از طالبان می‌خواهد با مردم مدارا کنند تا بتوانند در آرامش زندگی کنند. شخصی که با  اسماعیل‌خان صحبت می‌کند، می‌گوید شما به طالبان تسلیم شدید و طالبان با شما برخورد خوب کرد؛ اکنون شما به افرادی که در حال جنگ با طالبان هستند، چه می‌گویید؟ وی ابراز امیدواری می‌کند در افغانستان فضای صلح ایجاد شود و جنگ پایان یابد. گروه طالبان از محمد اسماعیل‌خان می‌پرسد: در وضعیتی که قرار دارید، چه احساسی دارید؟ وی می‌گوید نمی‌تواند درباره شرایط فعلی خود صحبت کند، زیرا حادثه به صورت ناگهانی اتفاق افتاده و نمی‌تواند در این باره چیزی بگوید. این سخنان نشانگر آن است که وی تسلیم نشده، بلکه اسیر شده است. سخنان ویدئویی اسماعیل‌ ‌خان نشان می‌دهد وی در شوک به سر می‌برد. پیش از آن اعلام شده بود محمد اسماعیل‌خان، فرمانده نیروهای مردمی هرات با مقامات ارتش به یک پایگاه ارتش در این استان رفته‌اند و طالبان منزل شخصی اسماعیل‌خان را نیز به کنترل خود درآورده‌ است.

 

* فراخوان طالبان برای سقوط «مزارشریف»

طالبان که طی کمتر از ۱۰ روز مرکز ۱۴ ولایت در افغانستان را تحت کنترل خود درآورده است، برای سقوط شهر مهم و استراتژیک مزارشریف در شمال این کشور حملات خود را تشدید کرده است. نکته جالب توجه در راهبرد جدید طالبان در جنگ اخیر اینکه این گروه تمرکز ویژه‌ای روی شمال و شکستن سد دفاعی آن دارد. بر این اساس پس از تشدید حملات طالبان و سقوط پی در پی شهرهای مهمی مانند قندهار، هلمند و هرات و 11 شهر دیگر، حملات این گروه بر ولایت بلخ برای تصرف مزارشریف در شمال افغانستان متمرکز شده است. برخی خبرنگاران در فضای مجازی می‌گویند طالبان نیروهای این گروه را از چندین ولایت برای حمله به مرکز ولایت بلخ فراخوانده است و با استفاده از تجهیزاتی که در اختیار دارد، بر سقوط شهر مزارشریف متمرکز شده است. 

 

* واکنش نیروهای مردمی به فراخوان طالبان

در مقابل فراخوان طالبان برای تصرف مزارشریف، برخی رسانه‌ها اعلام کردند نیروهای امنیتی بیشتری از دیگر مناطق همجوار به مزارشریف رسیده‌اند و مارشال دوستم نیز در خط نخست «پل امام بکری» موضع گرفته است تا مانع سقوط این شهر شود. برخی کاربران در فضای مجازی نیز خبر داده‌اند معاون وزارت کشور افغانستان، والی بلخ و فرمانده سپاه 209 شاهین نیز با حضور در پل امام بکری با مارشال دوستم دیدار کرده‌اند. 

 

* لوگر دروازه ورود به کابل

در ادامه تحولات افغانستان، سخنگوی گروه طالبان دیروز مدعی شد فرماندهی پلیس و زندان مرکزی شهر «پل علم» مرکز استان لوگر در جنوب کابل پایتخت را تصرف کرده است. «ذبیح‌الله مجاهد» روز جمعه در توئیتی نوشت با تصرف فرماندهی پلیس، تعداد زیادی از نیروهای دولتی به آنها تسلیم شده‌اند و جنگ در منطقه جنوبی شهر پل علم ادامه دارد. مجاهد افزود ۵ تانک دولتی و مقدار زیادی مهمات و تعدادی سلاح نیز به دست این گروه افتاده است. برخی رسانه‌های اجتماعی افغانستان هم نوشته‌اند شهر «قلات» مرکز استان زابل در مسیر بزرگراه کابل- قندهار نیز به دست طالبان سقوط کرده است. کارشناسان معتقدند اگر گروه طالبان موفق شود شهر پل علم را تصرف کند، نخستین مرکز استانی خواهد بود که در مرز کابل به دست‌شان می‌افتد و می‌تواند این گروه را به دروازه پایتخت برساند. 

پس از اظهارات «عمر شیرزاد» والی ارزگان در جنوب افغانستان به نظر می‌رسد شهر «ترینکوت» مرکز این ولایت نیز سقوط کرده است. والی ارزگان گفته بود مردم و بزرگان خواسته‌اند برای جلوگیری از تلفات بیشتر و عدم آسیب به شهرها با طالبان جنگ نکنند. در ولایت «غور» نیز گفته می‌شود شهر فیروزکوه بدون درگیری در اختیار طالبان قرار گرفته است. از سوی دیگر، شهرهای قندهار و لشکرگاه از بزرگ‌ترین شهرهای افغانستان نیز به تصرف طالبان درآمده است. شهرهای هرات، قندهار و لشکرگاه ۳ شهر مهم و استراتژیک افغانستان هستند که به ترتیب با ایران، ترکمنستان و پاکستان مرز مشترک دارند. «قاری یوسف احمدی» سخنگوی طالبان پیش‌تر در بیانیه‌ای اظهار داشت طی عملیات گسترده در سراسر افغانستان ولایت‌های قندهار، هلمند، هرات و بادغیس و 10 ولایت دیگر از ۱۵ تا 22 مردادماه به تصرف این گروه درآمده است. بر اساس این بیانیه، زرنج و لشکرگاه در جنوب‌غرب، هرات، فراه، قلعه‌نو و فیروزکوه در غرب، قندهار در جنوب، غزنی در جنوب‌شرق، فیض‌آباد، تالقان، قندوز و پلخمری در شمال‌شرق و آیبک، سرپل و شبرغان در حوزه شمال افغانستان از شهرهایی هستند که به کنترل طالبان درآمده‌اند. 

در این میان با وجود پیشروی طالبان، مقامات دولتی و نهادهای امنیتی افغانستان سکوت اختیار کرده‌اند و طی ۲۴ ساعت گذشته هیچ واکنشی نشان نداده‌اند. هفته گذشته بود که واشنگتن‌پست به نقل از مقامات کنونی و سابق امنیتی ارتش آمریکا اعلام کرد در پی تحولات اخیر افغانستان، دولت بایدن خود را برای سقوط کابل آماده می‌کند. یکی از مقامات که به دلیل حساسیت موضوع خواست نامش فاش نشود، گفت بر اساس ارزیابی‌های جدید ارتش آمریکا، امکان دارد کابل تا 3 ماه آینده سقوط کند، با این حال برخی ارزیابی‌های دیگر از احتمال سقوط پایتخت افغانستان طی یک ماه آینده خبر می‌دهد. پیش از این، مقامات اطلاعاتی آمریکا در ارزیابی وضعیت امنیتی افغانستان گفته بودند دولت افغانستان ممکن است 6 تا 12 ماه پس از خروج کامل نظامیان آمریکایی و ناتو از این کشور سقوط کند. 

 

* پایان ریاست‌جمهوری اشرف غنی؟

همزمان با سقوط چندین ولایت مهم از جمله هرات و قندهار به دست طالبان، رسانه‌های افغانستان اعلام کردند اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان درباره وضعیت جاری در این کشور سخنرانی خواهد کرد. به نظر می‌رسد این اطلاعیه در واکنش به اخبار ضد و نقیض درباره کناره‌گیری اشرف غنی از قدرت است. بامداد دیروز رسانه‌‌های غربی و برخی رسانه‌های داخلی افغانستان نظیر روزنامه «ماندگار» اعلام کردند «آنتونی بلینکن» و «لوید آستین» پنجشنبه‌شب با محمداشرف غنی تماس تلفنی برقرار کرده و از وی خواسته‌اند برای تشکیل دولت انتقالی استعفا کند. در همین حال به گزارش رسانه‌های آمریکایی، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت ایالات متحده از اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان تقاضای استعفا نکرده و «شایعاتی که منتشر شد، کاملا نادرست است».  این سخنگو با تکذیب تقاضای استعفا از اشرف غنی تاکید کرد: «تصمیم درباره اینکه چه کسی آن کشور (افغانستان) را رهبری کند، مربوط به افغان‌هاست». پیش از این «عمران خان» نخست‌وزیر پاکستان به نقل از رهبران طالبان گفته بود تا زمانی که اشرف ‏غنی در قدرت باشد، این گروه حاضر به گفت‌وگو نخواهد شد‎‌‌.‎ عمران خان روز چهارشنبه هفته گذشته به خبرنگاران خارجی گفت: 3 یا 4 ماه پیش، هنگامی که رهبران ارشد طالبان به پاکستان آمدند، من سعی کردم آنها را متقاعد کنم که صلح کنند؛ شرایط طالبان این است: تا زمانی که اشرف غنی در آنجا قدرت دارد، ما با این دولت گفت‌وگو نمی‌کنیم. 

 

* تکذیب تصمیمات نشست دوحه از سوی طالبان

در حالی که مذاکرات صلح در قطر همچنان متوقف است، سخنگوی طالبان گفت: در نشست صلح دوحه تنها قرار است نظرات کشورهای مختلف شنیده شود. وی تاکید کرد در این نشست تصمیمی گرفته نخواهد شد. پیش از این اخباری مبنی بر تقسیم‌بندی ولایات تحت کنترل طالبان و دولت در قالب تصمیمات نشست دوحه منتشر شده بود. «محمد نعیم» از سخنگویان تیم مذاکره‌کننده طالبان گفت در نشست ۳ روزه صلح افغانستان در قطر تنها قرار است نظرات کشورهای شرکت‌کننده شنیده شود و در این نشست هیچ تصمیمی گرفته نخواهد شد. نعیم با ادعای اینکه دولت افغانستان تعهدی به مذاکرات ندارد، افزود: اینها به صلح تعهد و تمایل ندارند، پس فکر نمی‌کنم این نشست‌ها پیشرفت خاصی داشته باشد. به گزارش «رادیو آزادی»، نعیم در ادامه نیز با متهم کردن دولت افغانستان به کشتار غیرنظامیان، از جامعه جهانی خواست دولت افغانستان را برای توقف این روند تحت فشار قرار دهد. با این حال «عبدالله عبدالله» رئیس شورای عالی مصالحه افغانستان می‌گوید عدم پیشرفت در مذاکرات صلح به دلیل عدم جدیت و باور طالبان به یافتن یک راه‌حل سیاسی برای بحران افغانستان است. وی همچنین افزود دولت افغانستان طرفدار دستیابی به راه‌حل سیاسی از طریق مذاکره و تعیین میانجی یا میانجی‌ها برای سامان ‌بخشیدن به مذاکرات است به همین دلیل طرح خود را به قطر ارائه کرده است تا از این طریق به دست دیگر کشورهای مشارکت‌کننده در نشست قطر برسد.

***

پیرامون جنگ

آوارگی نزدیک به نیم میلیون غیرنظامی افغان

همزمان با تشدید درگیری‌ها در ولایات مختلف افغانستان، اتحادیه اروپایی هشدار داد حدود ۵۰۰ هزار افغان با موج تازه خشونت‌های طالبان آواره شده‌اند و بسیاری دیگر هم به دنبال پناهندگی هستند. به گزارش خبرگزاری راشاتودی، یک مقام ارشد اتحادیه اروپایی با اعلام این خبر به رسانه‌ها گفت: طی ۱۰ روز گذشته یک موج مهاجرت افغان‌ها به سمت ایران شکل گرفته است. این آمارهای بهت‌آور تنها یک روز پس از آن منتشر شد که ۶ کشور عضو اتحادیه اروپایی در نامه‌ای از کمیسیون این نهاد خواستند روند اخراج پناهجویان افغان به کشور خودشان را بررسی کند. در همین حال آژانس‌های سازمان ملل درباره وقوع فاجعه انسانی در افغانستان هشدار دادند. پیشروی طالبان در سراسر این کشور سبب شده است بیش از 400 هزار نفر مجبور به ترک خانه‌های خود شوند که  80 درصد آنها زن و کودک هستند.

گروه سیاسی: انتشار یک عکس توسط سفارت روسیه در ایران با بازتاب و واکنش‌های عمدتا منفی در کشورمان مواجه شده است. سفارت روسیه در تهران روز چهارشنبه عکسی از ملاقات سفیر این کشور و سفیر جدید انگلیس در حساب توئیتری خود منتشر کرد که در توضیح آن آمده است: ملاقات «لوان جاگاریان» سفیر روسیه در ایران با رئیس جدید نمایندگی دیپلماتیک انگلیس در ایران «سایمون شرکلیف» در راه پله تاریخی؛ جایی که کنفرانس تهران سال ۱۹۴۳ در آن برگزار شد. در تصویر منتشر شده یک صندلی خالی برای طرف آمریکایی قرار داده شده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، این تصویر بازسازی تصویر مشهور کنفرانس 1943 تهران به شمار می‌رود که با حضور «فرانکلین روزولت» رئیس‌جمهور آمریکا، «ژوزف استالین» رهبر اتحاد جماهیر شوروی و «وینستون چرچیل» نخست‌وزیر انگلستان به عنوان رهبران فاتح جنگ دوم جهانی - به عبارت دقیق‌‌تر در آستانه فتح- برگزار شد. 

مساله‌ای که در این میان موجب رنجش جامعه ایرانی از رقم خوردن این تصویر تاریخی شده و آن را تحقیر ایرانی قلمداد می‌کند این است که در آن مقطع ایران به بهانه همراهی با دولت هیتلر در اشغال نظامی انگلستان و شوروی بود و سران متفقین با تحقیر پادشاه ایران حتی بدون آنکه به وی اطلاع دهند، به ایران سفر کرده و جلسه تشکیل دادند. همین پیشینه ذهنی باعث شد تصویر اخیر، با این‌همانی‌سازی از آن واقعه، توهین به کشورمان برداشت شده و واکنش گسترده و اعتراض‌آمیزی در پی داشته باشد که در نهایت منجر به دعوت سفرای روسیه و انگلستان به وزارت امور خارجه برای ادای توضیحات شود. 

 

* واکنش‌ها

«حسین امیرعبداللهیان» گزینه پیشنهادی رئیس‌جمهور برای تصدی وزارت امور خارجه در واکنش به انتشار این تصویر در محل سفارت روسیه در تهران با حضور جاگاریان و شرکلیف، سفرای روسیه و انگلیس در توئیترش نوشت: اقدام غیردیپلماتیک ۲ سفیر خارجی در تهران، افکار عمومی را در جمهوری اسلامی ایران مکدر کرده است و نشان‌دهنده بی‌توجهی به آداب دیپلماتیک و غرور ملی مردم غیور ایران است. رئیس مجلس شورای اسلامی هم در پیامی که در صفحه شخصی خود منتشر کرده، از وزارت خارجه خواست به اقدام نامناسب سفرای انگلستان و روسیه رسیدگی کند. محمد‌باقر قالیباف نوشت: «اقدام دور از ادب دیپلماتیک و نامناسب سفرای ۲ کشور روسیه و انگلستان باید به سرعت توسط وزارت امور خارجه پیگیری شود. هر ۲ سفیر باید فورا به طور رسمی بابت اقدام انجام شده عذرخواهی کنند، در غیر این صورت واکنش قاطع دیپلماتیک ضروری خواهد بود». محمدجواد ظریف هم چهارشنبه شب ۲۰ مردادماه در توئیتی در واکنش به این عکس نوشت: «امروز عکسی فوق‌العاده نامناسب مشاهده کردم. لازم است یادآور شوم اوت ۲۰۲۱، نه اوت ۱۹۴۱ است و نه دسامبر ۱۹۴۳».

 

* توضیحات روسیه

واکنش‌ها در ایران باعث شد سفیر فدراسیون روسیه در تهران پنجشنبه برای ادای توضیحات درباره عکس منتشر شده، از سوی دستیار وزیر و مدیرکل اوراسیا به وزارت امور خارجه دعوت شود. 

سفیر روسیه در این‌ ملاقات تصریح‌ کرد قصد وی از انتشار این عکس صرفا یادآوری اتحاد روسیه با بریتانیا علیه ارتش نازی در طول جنگ دوم جهانی بوده و به هیچ‌وجه هیچ انگیزه و منظور ضد ایرانی پشت انتشار این عکس وجود ندارد. لوان جاگاریان ضمن تاکید بر روابط راهبردی ۲ کشور ایران و روسیه و مراودات عمیق و دوستانه بین ۲ کشور تصریح کرد: از اینکه انتشار این عکس باعث سوءتفاهم و رنجش خاطر مردم کشور دوست، ایران شده، ابراز تأسف می‌کنم. مدیرکل اوراسیای وزارت امور خارجه نیز پس از شنیدن توضیحات سفیر، ضمن تاکید بر روابط دوستانه ۲ کشور ایران و روسیه، به وی یادآوری کرد انتشار این عکس ولو با قصدی که عنوان شد، قابل پذیرش نبوده و توجه لازم به مقتضیات تاریخی، سیاسی و فرهنگی کشور میزبان از جمله مواردی است که باید مورد توجه دقیق سفرا قرار گیرد. 

علاوه بر این سفارت روسیه در ایران پنجشنبه در حساب توئیتری‌اش توضیحاتی درباره انتشار این عکس ارائه داد. در این توضیحات آمده است: «با در نظر گرفتن واکنش مبهم به عکس ما، می‌خواهیم این موضوع را ذکر کنیم که این عکس زمینه ایرانی‌ستیزی ندارد. ما قرار نبود احساسات مردم دوست ایران را جریحه‌دار کنیم». در توئیت سفارت روسیه در ایران تصریح شد: «تنها معنایی که این عکس دارد این است که باید به تلاش‌های مشترک دولت‌های متحد علیه نازیسم در طول جنگ دوم جهانی ادای احترام کرد. ایران دوست و همسایه ما است و ما به تقویت روابط مبتنی بر احترام متقابل ادامه می‌دهیم».

سفیر انگلیس هم پس از دعوت به وزارت امور خارجه از سوی دستیار وزیر و مدیرکل اروپای‌غربی وزارت امور خارجه، ضمن ابراز تاسف از سوءتفاهم به وجود آمده، اظهار داشت: ضمن احترام به جمهوری اسلامی ایران و مردم بزرگ و تاریخ این کشور، تاکید می‌کنم هیچ گونه قصد و نیت سوئی در پشت این موضوع وجود نداشته و سفرا درصدد بوده‌اند تنها اتحاد روسیه و بریتانیا علیه آلمان نازی در زمان جنگ دوم جهانی را یادآوری کنند. 

 

* فرامتن یک عکس جنجالی

انتشار عکس جنجالی سفارت روسیه ‌دارای ابعاد مختلفی است؛ اول از همه حساسیت جامعه ایرانی به اقتدار کشور و هر گونه اقدامی که شائبه توهین به ایران داشته باشد، آن هم در شرایطی که گزاره «بی‌‌وطنی» دستور کار جدی رسانه‌ها و اتاق فکرهای ضد ایرانی است، در خور ستایش و قابل تقدیر است، چه اینکه تصویر رهبران مغرور متفقین در تهران در دوران پهلوی دوم هنوز کام افکار عمومی ایران با هر نوع گرایش و دیدگاهی را تلخ می‌کند اما باید توجه داشت آیا سفارت روسیه در مقطع کنونی این عکس را برای توهین به ایرانیان منتشر کرده است؟ این انگاره حداقل با مستندات تاریخی جور در نمی‌آید. 

آنچه درباره عکس سفارت روسیه در حال بازگویی است، شاید تاییدی باشد بر عدم شناخت و درک متقابل ۲ کشور از یکدیگر؛ برداشت جامعه ایرانی و مردم روسیه از کنفرانس 1943 تهران به کلی متفاوت است. واقعیت این است که تصویر سران متفقین در تهران برای این کشورها بویژه روسیه یادآور یک رویداد پرافتخار یعنی پیروزی در جنگ دوم جهانی است. این رویداد برای روس‌ها به یکی از بزرگ‌ترین وقایع تاریخی مبدل شده که هر سال مراسم‌های مختلفی نیز برای گرامیداشت آن برگزار می‌شود. 

نتایج کنفرانس سال 1943 تهران که به مدت ۳ روز در جریان بود، به این شکل بود: ایجاد جبهه دوم ضدآلمانی و پیاده شدن نیروهای مشترک آمریکایی، انگلیسی و کانادایی و همچنین نیروهای فرانسه آزاد در خاک نورماندی در 6 ژوئن 1944 و ضدحمله بزرگ ارتش سرخ در تابستان 1944 که منجر به بیرون راندن قطعی آلمان‌ها از خاک شوروری شد. در کنفرانس تهران همچنین درباره سرنوشت لهستان هم تصمیم‌گیری شد. در مجموع تصمیمات کنفرانس تهران بود که سرنوشت قطعی جنگ دوم جهانی و پیروزی متفقین رقم خورد و ارتش آلمان که از ۲ طرف در میان ضربات سهمگین قرار گرفته بود، نتوانست مقاومت کند و بتدریج بلژیک و اروپای شرقی را تخلیه کرد. 

با این تفاسیر، سفیر روسیه در ایران باید با درک حساسیت‌های جامعه و کشور محل ماموریت خود و میزبان، از چنین اقداماتی و انتشار این تصویر آن هم با حضور سفیر انگلیس که برای کشور میزبانش تحریک‌آمیز قلمداد می‌شود، خودداری می‌کرد؛ «لوان جاگاریان» مقصر اصلی این واقعه است. بنابراین عدم لحاظ کردن این نکته شائبه شیطنت‌آمیز بودن این اقدام و بی‌مبالاتی سفرای روس و انگلیس را به اذهان متبادر می‌سازد.

نکته دوم و قابل تأمل در ماجرای عکس سفارت روسیه این است که جاگاریان سپتامبر ۲۰۱۷ نیز عکسی مشابه با سفیر بریتانیا بر پله‌های تاریخی کنفرانس تهران انداخته و در اینستاگرام منتشر کرده بود که در آن زمان هیچ واکنشی به همراه نداشت. جریان غربگرا در داخل که طی ۳ روز گذشته در حال تخطئه راهبرد نگاه به شرق به بهانه این تصویر است، چرا سال 2017 کاملا سکوت کرد؟ 

در همین روزها که با حمایت‌های روسیه و چین عضویت دائم ایران در پیمان راهبردی شانگهای- که به ناتوی شرقی معروف است- نهایی شد، چه شد که ناگهان غربگرایان ایرانی مرثیه‌خوان از دست رفتن عزت و اعتبار ایران شدند؟

در نهایت، اینکه برخورد دیپلماتیک و احضار سفرای روس و انگلیس و تشر زدن به آنها برای اینکه بدانند در چه کشوری مشغول فعالیت هستند، به عنوان یک ابزار و اهرم امتیازگیری از سوی دستگاه سیاست خارجی دنبال شود، اقدامی بجا و درخور است. 

شروع به کار حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور‏، خبری مثبت برای بازار سرمایه بود. ظرف یک هفته اخیر شاخص کل عمدتا صعودی بوده و شاهد کاهش صف‌های فروش و ورود سرمایه به این بازار هستیم که نشانگر استقبال این بازار از دولت سیزدهم است. 

آنچه هویداست، رئیسی و کابینه‌اش فرصت اصلاح اعتماد از دست رفته سهامداران و سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه را دارند و آنها هم به تغییر در دولت روی خوش نشان داده‌اند. 

در این میان اما دولت سیزدهم مسیر بسیار دشواری را پیش رو دارد. در یک کلان‌تصویر، دولت رئیسی نباید کارهایی را که دولت دوازدهم انجام داد، تکرار کند. 

ایده بیمه‌گری سود سهامداران، اختلافات پی‌در‌پی وزرا در عرضه سهام‌های دولتی، همراستا نبودن سیاست‌های پولی و مالی کشور و... از اصلی‌ترین دلایل روزهای تلخ بازار سرمایه در دولت دوازدهم بود. 

نکته مهم این است که تیم اقتصادی دولت سیزدهم باید به یک جمع‌بندی واحد درباره سیاست‌های پولی و مالی برسد. 

اقتصاد ایران در ۲ سال گذشته شاهد اختلاف عبدالناصر همتی و فرهاد دژپسند در کسوت‌های رئیس کل بانک مرکزی و وزیر امور اقتصادی و دارایی بود. 

این اختلاف گاه باعث تصمیم‌هایی متناقض مانند افزایش سود سهام، افزایش سود بین‌ بانکی و از این دست موارد شد. 

زمانی که دولت یک کلان ایده برای سیاست‌گذاری خود نداشته باشد، متصور شدن چنین اتفاقاتی دور از ذهن نیست. 

 تیم اقتصادی دولت باید منسجم و همفکر باشد. در کنار انسجام، سیاست‌گذاری اقتصادی نباید به گونه‌ای باشد که منجر به ضربه زدن به بخش‌های دیگر شود. برای مثال افزایش قیمت ارز می‌تواند در کوتاه‌مدت باعث انتفاع گسترده سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه شود اما همین اتفاق می‌تواند باعث افزایش تورم و لطمه گسترده به معیشت قریب به 30 میلیون خانواده ایرانی شود که شاید هیچ انتفاعی از بازار سرمایه نداشته باشند. 

«فردین آقابزرگی» یکی از کارشناسان بازار سرمایه درباره آینده این بازار اظهار داشت: می‌توان گفت گروه مشاوران اقتصادی و مدیرانی که در ابتدا حتی در کمپین‌های آقای رئیسی حضور داشتند، فراجناحی و تخصص‌محور بودند. برنامه‌هایی که ارائه کردند ولو در قالب کلیات و بدون اشاره به جزئیات، نشان‌‌دهنده این است که تیم اقتصادی هیات دولت حتما با مشاوره این افراد انتخاب شده و پیش می‌روند. وی تاکید کرد: تا زمانی که وزیر اقتصاد و رئیس‌کل بانک مرکزی معرفی نشوند، نمی‌توان پیش‌بینی درستی از آینده داشت، چرا که دیدگاه این افراد تاثیر زیادی بر سمت و سو و خط مشی اقتصاد و بازار سرمایه می‌گذارد اما از آنجا که مشاوران باتجربه بودند، به نظر من در معرفی تیم اقتصادی تاثیر مثبت دارد. این کارشناس بازار سرمایه درباره پیش‌بینی وضعیت این بازار در دولت جدید گفت: چند آیتم نامشخص بودن کابینه اقتصادی دولت جدید، پیش‌بینی‌‌های نادرست درباره نرخ دلار (در حالی که پیش‌بینی می‌شد روند قیمت دلار کاهشی باشد اما افزایشی شد)، مبهم بودن سیاست‌های پولی و ادامه روند استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه برای نقدینگی دولت باعث می‌شود آینده بازار سرمایه در پرده ابهام باشد. اگر این ابهامات روشن شود، بهتر می‌توان اظهارنظر کرد که حرکت بازار سرمایه به کدام سمت خواهد بود. آقابزرگی تاکید کرد: البته طبق تحلیل تکنیکال بعد از سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، سال ۱۴۰۰ سال باثباتی برای بازار سرمایه است؛ رشد شارپی ندارد و حداکثر بازدهی به میزان نرخ تورم مورد پیش‌بینی و بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است.

 

* سیاست‌گذاری بلندمدت و چندساحتی

اکنون که دولت سیزدهم روی کار آمده است، یکی از اقداماتی که باید در دستور کار قرار گیرد، تدوین برنامه‌ای همه‌جانبه و بلندمدت برای بازار سرمایه است؛ برنامه‌ای که بتواند رابطه بورس و سیاست‌های پولی بانک مرکزی را در خود بگنجاند، بتواند سرمایه جذب‌شده در بازار سرمایه را به سوی تولید هدایت کند و وضعیت قیمت‌گذاری دستوری در اقتصاد کشور را مشخص کند و سیاست‌های دولت درباره بحث ارز را شفاف کند تا تحلیلگران و فعالان بازار سرمایه نگرش خود نسبت به بازار سرمایه را بر اساس اهداف بلندمدت قرار داده و به سمت خرید در این بازار پیش روند. 

باید تلاش شود سرمایه‌گذاران تازه‌واردی که در طول سال‌های اخیر وارد بازار سرمایه شده‌اند، در این بازار ماندگار شوند و از ترس ایجاد کوچک‌ترین اصلاحی در این بازار اقدام به خارج‌کردن سرمایه‌های خود از این بازار نکنند. 

یکی دیگر از اقداماتی که در دولت سیزدهم باید در دستور کار قرار گیرد، هماهنگی وزارتخانه‌ها و تیم اقتصادی دولت همچون وزارت اقتصاد، سازمان بورس، وزارت صمت، وزارت نفت و سازمان برنامه و بودجه در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی است. تجربه ناهماهنگی ایجاد‌شده بین وزارت نفت و وزارت اقتصاد بر سر عرضه صندوق دارا دوم یکی از تجربیات تلخ سهامداران است که هنوز فراموش نکرده‌اند. این موضوع زمینه ایجاد ابهام و نگرانی‌هایی را در بازار ایجاد کرد که واکنش خود را با فروش و نقد شدن سهام از سوی سهامداران نشان داد. 

یکی دیگر از مسائل بازار سرمایه هسته معاملات و فرآیندهای معاملاتی است که باید به عنوان یکی از مسائل اصلی اصلاح این روزهای بازار سرمایه به آن اشاره کرد. ایراد فنی که اکنون به شرکت مدیریت فناوری بورس تهران وارد می‌شود این است که چرا زیرساخت‌های معاملاتی را تاکنون توسعه نداده است؛ باید با هجوم حجم قابل توجهی از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به بورس، سطح خدمات‌رسانی به مردم توسعه داده می‌شد. 

***

گروه اجتماعی: کرونا هر روز بیش از 500 نفر را به کام مرگ می‌کشاند در حالی که تنها راه مقابله با آن مشارکت عمومی در رعایت پروتکل‌های بهداشتی و سرعت‌بخشی به واکسیناسیون عمومی است. به گزارش «وطن‌امروز»، توجه به سرعت‌بخشی واکسیناسیون، رعایت سفت و سخت پروتکل‌های بهداشتی با ضمانت اجرایی در کنار تامین دارو و تجهیزات پزشکی، بویژه اجرای طرح شهید سلیمانی در سطح وسیع اقداماتی است که رئیس‌جمهور برای کاهش التهاب و در نهایت مهار این بیماری خطرناک مورد تاکید قرار داده است؛ بیماری‌ای که تخت‌های بیمارستانی را پر و روزانه حدود 40 هزار نفر را با علائم خاص خود راهی مراکز درمانی می‌کند. از طرفی این روز‌ها رجوع گسترده مبتلایان با علائم کرونایی به مراکز درمانی و افزایش مصرف دارو موجب شده است کمبود‌هایی در تأمین دارو احساس شود اما مسؤولان برای حل این مشکل با اقدامی ضرب‌الاجلی وارد عمل شدند  و در حال رفع نواقص هستند. اهمیت تأمین دارو در شرایط کنونی کشور آنقدر حساس است که شخص رئیس‌جمهور روز پنجشنبه تصمیم گرفت با حضور سرزده در یکی از داروخانه‌های بزرگ تهران از نزدیک در جریان مشکلات کمبود دارو قرار گیرد. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی دیروز همچنین در جلسه کمیته‌های تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا، اهمیت مشارکت و همکاری همدلانه آحاد مردم در رعایت اصول بهداشتی به منظور کنترل ویروس کرونا را مورد تاکید قرار داد و گفت: یقین دارم اگر مردم بدرستی در جریان خطرات وضعیت کنونی ویروس قرار بگیرند، با رعایت همه‌جانبه دستورالعمل‌های بهداشتی و با اعمال کنترل‌ها و محدودیت‌های بیشتر، شرایط مناسبی در کنترل و غلبه بر این بیماری خواهیم داشتم و از مردم می‌خواهم در این مسیر دولت را یاری کنند. رئیس‌جمهور با تاکید بر اطلاع‌رسانی شفاف و دقیق در زمینه کرونا و تلاش دشمنان برای فضاسازی‌های منفی در این باره گفت: سخنگوی ستاد ملی کرونا، کمیته اطلاع‌رسانی و صداوسیما باید روند اطلاع‌رسانی را مدیریت کنند تا مردم به صورت دقیق، شفاف و سریع و از طریق مراجع رسمی در جریان اخبار مربوط قرار بگیرند. رئیسی با تاکید بر اینکه صف‌هایی که در رابطه با واکسیناسیون و تهیه دارو شکل می‌گیرد باید سریعا جمع شود و با مدیریت مناسب شاهد اینگونه صف‌ها نباشیم، گفت: دارو به اندازه کافی وجود دارد و روند واکسیناسیون نیز سرعت خواهد گرفت. رئیس‌جمهور اظهار داشت: برای اختصاص ارز به واردات واکسن کرونا هیچ مشکلی وجود ندارد و واردات واکسن، همزمان با تولید واکسن داخلی سرعت گرفته و این جزو اولویت‌های دولت است که معاون اول رئیس‌جمهور با جدیت پیگیری می‌کند و امیدواریم با وارداتی که انجام می‌شود در زمان کوتاهی شاهد واکسینه شدن درصد زیادی از مردم باشیم. حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی با تاکید بر اینکه کسب‌‌و‌کار مردم در کنار صیانت از سلامت و جان آنان اهمیت دارد، خاطرنشان کرد: باید مراقب باشیم کسب‌و‌کار و اشتغال مردم دچار آسیب نشود و نحوه مدیریت این موضوع باید از طرف ستاد ملی مقابله با کرونا برای آحاد مردم تبیین شود. رئیس‌جمهور در ادامه پرهیز از تردد‌های غیرضروری و نقش آن در جلوگیری از شیوع ویروس را مورد تاکید قرار داد و تصریح کرد: کاهش تردد از جمله مسائل محوری در روند کنترل ویروس است لذا ترددها باید در ۱۰ روز آینده به شکل محسوس کاهش یابد. دکتر رئیسی با تاکید بر لزوم رعایت تمام اصول بهداشتی در مراسم عزاداری و سوگواری ایام محرم، گفت: اعتقاد و باور قلبی داریم که این سوگواری‌ها می‌تواند تاثیر مثبتی در روح و روان جامعه و زندگی مردم داشته باشد اما رعایت اصول بهداشتی در مراسم عزا و سوگواری‌ها امری ضروری است و حفظ و صیانت از جان مردم اولویت دارد. 

 

* ۱۵ روز ذخیره واکسن داریم

ظرفیت ارتقای واکسیناسیون روزانه تا 800 هزار و در نهایت یک میلیون دوز در کشور وجود دارد. سخنگوی سازمان غذا و دارو همچنین گفت: حداقل ذخیره واکسن کرونا در کشور برای ۱۵ روز است. کیانوش جهانپور اظهار داشت: در حال حاضر در داروهای مورد نیاز کرونایی و حتی سرم‌هایی که برای مدتی با کمبود مواجه شده بود دیگر مشکلی وجود ندارد. وی ادامه داد: در حال حاضر داروی «فاویپیراویر» از لیست تجویز حذف شده و از پزشکان استدعا داریم که دیگر این دارو را تجویز نکنند. صف‌های موجود در داروخانه‌ها هم بیشتر برای «رمدسیویر» است. در حال حاضر ۸ شرکت داروسازی اقدام به تولید رمدسیویر می‌کنند و مصرف این دارو در کشور نسبت به خرداد ۱۴۰۰ هشت برابر شده است. جهانپور میانگین تزریق روزانه واکسن کرونا را ۵۰۰ هزار دوز عنوان کرد و افزود: ظرفیت ارتقای این عدد به روزانه ۸۰۰ هزار تا یک میلیون دوز تزریق وجود دارد به شرطی که از ذخیره مناسب برای ۲ هفته اطمینان حاصل کنیم؛ در حال حاضر با سرعت تزریق فعلی ظرفیت ذخیره‌سازی برای ۱۵ روز آینده را داریم. وی با ابراز امیدواری درباره افزایش تولید واکسن برکت تا پایان شهریور، گفت: تا روز گذشته حدود یک میلیون و ۳۵۰ هزار دوز واکسن برکت در سراسر کشور تزریق شده و بیش از ۲ میلیون دوز تحویل وزارت بهداشت و حدود ۶ میلیون دوز هم تولید شده که در حال طی کردن مراحل پایداری است. 

 

* کشور باید در مقابله با کرونا آرایش جنگی بگیرد

با اجرای دوباره طرح شهید سلیمانی حماسه جدیدی را می‌توان خلق کرد و امروز می‌توانیم شاهد تحول طرح شهید سلیمانی باشیم. در این باره فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران، خواستار آرایش جنگی کشور در مقابله با کرونا شد. علیرضا زالی در نشست مشترک با فرمانده سپاه پاسداران، ضمن ارائه گزارشی درباره وضعیت بیماری کرونا در تهران و اقدامات صورت‌گرفته خاطرنشان کرد: در فاز التهابی موج پنجم کرونا قرار داریم و شرایط بسیار سختی را می‌گذرانیم. سوش دلتا ۸۶ درصد کشورهای جهان را در برگرفته و تهاجم‌پذیری و سرایت‌پذیری بسیار بالایی دارد. به گفته وی، در سوش دلتا، بیماران و ناقلان ۴ تا ۱۲ برابر بار ویروسی بیشتری داشته، بهبودی دیرتر اتفاق می‌افتد و مدت اقامت بیماران در بیمارستان طولانی‌تر است. زالی یادآور شد: ۱۱۸ بیمارستان و ۱۰۲ مرکز بستری موقت برای درمان بیماران کرونایی در تهران فعالیت دارند و همچنین ۱۱۰ مرکز تجمیعی واکسیناسیون مشغول تزریق واکسن هستند و در صورت وجود واکسن مکفی، آمادگی افزایش ظرفیت ۲ تا ۳ برابری فعالیت این مراکز را داریم. وی در ادامه با اشاره به اینکه کشور باید در رابطه با کرونا آرایش جنگی به خود بگیرد، گفت: بازآرایی نوینی را در همه سطوح لازم داریم. امروز باید در کنار وزارت بهداشت همه نیروهای اداری و اجرایی و مجموعه‌های مختلف کشور بیش از گذشته وارد عمل شده و آرایش نوینی را برای مقابله با کرونا داشته باشند. وی، فرامین و تدابیر ارزنده مقام معظم رهبری را نقطه قوتی برای نظام سلامت عنوان کرد و در ادامه مزایا و اثربخشی اجرای طرح شهید سلیمانی را که به فرمان ایشان و با همکاری بسیج و سپاه شکل گرفت یادآور شد. فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران خاطرنشان کرد: با اجرای دوباره این طرح حماسه جدیدی را می‌توان خلق کرد و امروز می‌توانیم شاهد تحول طرح شهید سلیمانی باشیم. زالی در این روزهای سخت بر لزوم افزایش حجم واکسیناسیون، آماده‌سازی سازه‌ها و نیروهای داوطلب برای پیوستن به خط بهداشت و درمان تاکید کرد. وی تعطیلی شهر را یکی از راهکارهای مؤثر در کاهش شیوع بیماری کرونا برشمرد و خاطرنشان کرد: می‌توان از ظرفیت طرح شهید سلیمانی برای حمایت اقشار آسیب‌پذیر در دوران تعطیلی استفاده کرد و ۲ هفته تعطیلی شرط لازم است اما در کنار آن باید به‌سرعت ردیابی، رهگیری و تسریع واکسیناسیون برای مقابله با کرونا انجام شود. 

 

* کمبود سرم و رمدسیویر تأمین شد

به دنبال افزایش میزان بستری‌شدگان به کرونا در موج پنجم، مصرف دارو و مشکلات تامین آن نیز افزایش یافته است. مدیرکل امور دارویی سازمان غذا و دارو، درباره مشکلات کمبود سرم و دارو و تأمین آنها در روزهای آینده توضیحاتی ارائه کرد. سیدحیدر محمدی در واکنش به مصرف رمدسیویر افزود: مصرف رمدسیویر در تیرماه ۶۰۰ هزار عدد بوده و در ۲ هفته اول مرداد به ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار عدد رسیده یعنی نسبت به دوره مشابه در همان ماه ۸ برابر افزایش مصرف داشته و هیچ سیستمی نمی‌تواند این را برنامه‌ریزی کند. محمدی گفت: برای اینکه مشکلی به وجود نیاید ما از وزیر اجازه گرفتیم رمدسیویر و فاویپیراویرا در بعضی از داروخانه‌ها توزیع شود و داروخانه‌های منتخب تهران می‌توانند این داروها را توزیع کنند. وی افزود: این داروها به صورت موقت در داروخانه‌های هلال‌احمر، ۲۹ فروردین و ۱۳ آبان کم می‌شود، چون داروی بیمارستانی باید در بیمارستان باشد. 

***

میثم مهرپور*: دولت سیزدهم طی روزهای گذشته فعالیت رسمی خود را در شرایطی آغاز کرد که مشکلات اقتصادی کشور نسبت به دهه گذشته وارد پیچیدگی‌های جدیدی شده است؛ مشکلاتی که رفع آنها نیازمند اقدامات جدیدی از سوی دولت و حاکمیت است. کسری بودجه شدید، الزام به بازپرداخت بدهی‌های دولت گذشته تحت عنوان عرضه اوراق، تورم بیش از 40 درصدی و تداوم تحریم‌های اقتصادی از جمله مشکلات پیش روی دولت جدید است. طبیعی است حل تمام این مسائل در کوتاه‌مدت و طی ماه‌های ابتدایی روی کار آمدن دولت سیزدهم مقدور نبوده و اصلاح برخی از این امور نیازمند فراهم کردن شرایط لازم در یک بازه زمانی مشخص است. با این حال با توجه به شرایط اقتصادی کشور، دولت سیزدهم باید چند اقدام را به عنوان اولویت‌های اقتصادی خود در کوتاه‌مدت مدنظر داشته باشد؛ اقداماتی که اگر چه صرفا نیازمند تغییر نگاه و روش‌های مدیریتی دولت جدید نسبت به گذشته است اما می‌تواند منجر به تحولات ملموسی در حوزه اقتصاد و معیشت مردم شود. 

1) تیم اقتصادی هماهنگ: نخستین اقدام دولت جدید در راستای حرکت به سمت حل مشکلات اقتصادی جامعه را می‌توان در انتخاب اعضای کابینه – بویژه تیم اقتصادی دولت- جست‌وجو کرد. تجربه اقتصاد سیاسی ایران در دولت‌های مختلف نشان می‌دهد هر گاه تیم اقتصادی دولت بویژه مثلث سازمان برنامه، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی هماهنگ بوده‌اند نتایج آن به نفع مردم بوده و هرگاه اختلاف نظر در میان نهادهای اقتصادی وجود داشته این اختلاف نظرات منجر به ایجاد شکاف در تصمیم‌گیری‌ها شده است. تیم اقتصادی دولت لزوما نباید شامل شخصیت‌های شاخص اقتصادی از طیف‌های مختلف فکری باشد بلکه نکته مهم در تیم اقتصادی دولت داشتن فرمانده اقتصادی دولت- رئیس سازمان برنامه یا وزیر اقتصاد- و وجود یک تیم همفکر در حوزه مسائل اقتصادی است. به کارگیری افراد از طیف‌های فکری مختلف در حوزه اقتصاد می‌تواند نخستین اشتباه دولت سیزدهم باشد که دود آن قطعا به چشم مردم خواهد رفت. در مقابل، تشکیل و ایجاد یک تیم اقتصادی هماهنگ و باورمند به سیاست‌های مشخص اقتصادی، می‌تواند نخستین اقدام مفید و رو به جلوی دولت سیزدهم باشد تا توان و نیروی تیم اقتصادی دولت به جای توجیه و پرداختن به اختلافات فکری ناشی از وجود مکاتب فکری مختلف در اقتصاد، در راستای خدمت به مردم و اجرای سیاست‌های بالادستی نظام از جمله اقتصاد مقاومتی و توجه به اقتصاد درونزا صرف شود. 

2) اصلاح نظام توزیع: یکی از فوری‌ترین اقدامات دولت سیزدهم در حوزه اقتصاد را می‌توان اصلاح زنجیره تولید و توزیع کالاهای اساسی دانست. قیمت مناسب و در دسترس بودن کالاهای اساسی طی 40 سال گذشته همواره یکی از سیاست‌های جمهوری اسلامی در دولت‌های مختلف بوده است به طوری که یارانه‌های پرداختی به تولید و تامین کالاهای اساسی یا موضوعاتی چون تخصیص ارز 4200 تومانی- ارز یارانه‌ای- به واردات برخی کالاها را می‌توان در همین راستا دانست. با این حال طی سال‌های گذشته به رغم تخصیص میلیاردها دلار ارز یارانه‌ای به واردات کالاهای اساسی از جمله نهاده‌های دامی به عنوان نهاده اصلی تولید مواد پروتئینی در کشور، نه تنها گاه شاهد ایجاد صف‌های طولانی برای خرید مرغ و گوشت بوده‌ایم بلکه قیمت تمام‌‌شده این محصولات، هیچ تناسبی با ارز تخصیص‌داده‌شده برای تامین نهاده‌های تولید آن نداشته است؛ موضوعی که نشان‌دهنده هدررفت منابع ارزی یا به نوعی عدم تحقق اهداف مدنظر از تخصیص این منابع ارزی است. از این رو یکی از اولویت‌های اصلی دولت سیزدهم در ماه‌های ابتدایی حضورش در ساختمان پاستور، باید تغییر نگاه دولت به زنجیره تامین و توزیع کالاهای اساسی باشد به نحوی که یارانه‌های پرداختی تحت عنوان ارز یارانه‌ای به واردات حذف و واردات تمام کالاها با نرخ ارز بازار آزاد انجام شود و یارانه‌های دولت در گام بعدی و زمان توزیع کالاها به صورت یارانه ریالی برای تمام کالاهای اساسی با هدف کاهش قیمت برای مصرف‌کننده اعمال شده یا بسته‌های معیشتی مشخصی با استفاده از همین منابع برای 6 دهک جامعه طراحی شود. طبیعتا این اقدام نیازی به ایجاد شرایط یا منابع جدید نداشته بلکه صرفا نیازمند تغییر نگاه دولت به زنجیره تامین و توزیع کالاهای اساسی است. 

3) شفافیت در تسهیلات بانکی: انتشار اخباری چون بدهی 90 هزار میلیارد تومانی 11 بدهکار بزرگ بانکی در کنار میزان ناچیز مطالبات معوق تسهیلات خرد و مصرفی نشانگر این موضوع است که بخش قابل توجهی از مطالبات معوق در نظام بانکی ایران مربوط به افراد خاص و محدودی است که از طریق روابط غیرشفاف و بدون پشتوانه منطقی موفق به دریافت تسهیلات از نظام بانکی کشور شده‌اند. این افراد و گروه‌ها یا از بازپرداخت تسهیلات دریافتی ناتوان بوده یا به دلایل مختلف از بازپرداخت آن امتناع می‌کنند. محمد شریعتمداری، وزیر پیشین رفاه در سال 98 در گفت‌وگویی اذعان کرده بود بر اساس آمارهای موجود ۶۰ درصد ایرانیان تاکنون هیچ تسهیلاتی از نظام بانکی کشور دریافت نکرده‌اند، از طرفی از ۲۵ میلیون خانوار ایرانی تنها ۱۰۰ هزار خانوار تاکنون تسهیلات بالای ۱۰۰ میلیون تومان گرفته‌اند! وقتی این گزاره‌ها و اعداد و ارقام را در کنار یکدیگر قرار می‌دهیم به این نتیجه می‌رسیم که نقش نظام بانکی در تامین نیازهای مصرفی خانوارهای ایرانی عملا صفر بوده است. علاوه بر سهم اندک تسهیلات مصرفی، عمده مطالبات معوق در نظام بانکی کشور نیز مربوط به تسهیلات کلان بوده به طوری که مشتریان تسهیلات خرد و مصرفی جزو مشتریان خوش‌حساب بانک‌ها به شمار می‌روند. با این حال با توجه به این موضوع که تسهیلات مصرفی عمدتا برای خرید کالا یا خدمات مشخصی چون خانه، خودرو، لوازم خانگی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد، در دنیا به تسهیلات بدون ضامن تبدیل شده‌اند اما دریافت این تسهیلات در اقتصاد ایران دردسرها و موانعی گاه بیشتر از دریافت تسهیلات کلان را بر سر راه دارد. یکی از اقدامات مهم و فوری دولت سیزدهم - قبل از اصلاح ساختاری نظام بانکی- را می‌توان تجدید نظر در سهم تسهیلات خرد و مصرفی از مجموع تسهیلات بانکی کشور دانست ضمن اینکه با توجه به رتبه اعتباری مشتریان حقیقی نظام بانکی، بسیاری از این تسهیلات باید بدون دریافت وثیقه و صرفا با توجه به رتبه اعتباری شهروندان در سامانه‌های بانک مرکزی یا وثایقی چون سهام عدالت، یارانه نقدی یا اصل کالای خریداری‌شده فرد با آن تسهیلات پرداخت شود. رفتارها و تغییراتی که طبیعتا علاوه بر ایجاد رضایت عمومی در میان مردم، منجر به افزایش تقاضای واقعی و رونق تولید نیز خواهد شد. 

4) تغییر در نظام یارانه‌ای: دولت سیزدهم در کوتاه‌مدت به عنوان یکی از اقدامات اولیه خود می‌تواند سراغ اجرای طرح‌هایی برود که مطالعات آن طی سال‌های اخیر در مراکز پژوهشی- تحقیقاتی وابسته به مجلس، دولت یا مراکز معتبر علمی- دانشگاهی انجام شده و در صورت تایید و اراده دولت آماده اجراست. طبیعتا اجرای هر طرحی در این راستا، باید برپایه منفعت اقشار آسیب‌پذیر یا افراد و خانوارهایی باشد که از نظام یارانه‌ای موجود بهره کمتری می‌برند. آمارهای رسمی نشان می‌دهد چیزی حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان در اقتصاد ایران وجود دارد. از سوی دیگر بر اساس آمارهای رسمی، مصرف انرژی ثروتمندترین دهک جامعه بیش از 20 برابر فقیرترین دهک جامعه است و طبیعتا نیز به همین میزان از یارانه انرژی برخوردار می‌شود. در شرایطی که کشور با کمبود شدید درآمدهای ارزی مواجه است و دولت حتی برای تأمین هزینه‌های بهداشت و آموزش مجبور به دست‌درازی به منابع بانک مرکزی یا شبکه بانکی است، یکی از اقدامات اولیه دولت باید تدوین و نهایی کردن برنامه جامعی برای سامان‌دهی یارانه‌های پنهان باشد. 

* کارشناس ارشد اقتصاد